ဘၣ်တၢ်စိာ်ပူၤဖျဲး ခီဖျိကလံၤမုၢ်တွၤ
ပှၤစကီးတလဲၣ်ဖိအမၤတၢ်သးခုကစီၣ် အလဲးစၢဒၢၣ်ဒၢး (ဖ) လဲၤတၢ်အခီၣ်ထံးတဘျီဆူ ကီၢ်အ့ဒံၢ်ယၢ် လၢ ၁၈၃၀ နံၣ်အပူၤန့ၣ်‚ အကဘီဟးဂီၤလီၤဘျၢလၢ ကလံၤမုၢ်တွၤအဃိၣ်လီၤႉ အ၀ဲဒီးပှၤလဲၤသကိးတၢ်တနီၤ ဂဲၤပျုၢ်ဂဲၤဆှး တုၤအန့ၢ်တုၤဃီၤဆူ ကီးသယုၢ်ဖိတကီးလီၤႉ ဒီးလၢတၢ်ဆၢကတီၢ် ဖုၣ် ကိာ်ဖိအပူၤ ကဘီဖိတဂၤထံၣ်န့ၢ် ဒၢး (ဖး) အလံာ်စီဆှံလၢ အဟဲလီၤထွံဒီးဟဲတီၣ်ထီၣ်လၢ မဲးကၢၢ်ခိၣ် ဖဲပီၣ်လဲၣ်နံၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲလံာ်စီဆှံန့ၣ် ဃ့ထီထီၣ်က့ၤ၀ဲဒီး ဒၢး (ဖး) ဖးထီၣ် စံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၀၇ ဆူပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ အအိၣ်မူတ့ၢ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်နၢ်ဟူဒီး အဂံၢ်အဘါဆူၣ်ထီၣ်က့ၤ၀ဲလီၤႉ ကဘီအဂၤတခိၣ် လဲၤတၢ်ဒီးဟးဂီၤ၀ဲၣ်အဃိၣ်လီၤႉ
ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤအယုၢ် ၁၀၇ ကွဲးဖျါထီၣ်၀ဲၣ်လီၤႉ ဒၢး (ဖး) ဒီးအတံၤသကိးကဘီဖိတဖၣ် နၢ်ပၢၢ်၀ဲလၢ တၢ်ကွဲးအသးန့ၣ် ဖျါလီၤဂာ်တမံၤဃီ ဒ်သိးဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အဃိဟံးန့ၢ် ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်အသးလၢ တၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢအစံး‚ အ၀ဲဒုးကဲထီၣ်တၢ်ဂၢၢ်တပၢၢ်ၢ်အီၤဒီးၣ်ဖဲၣ်လီၤ (စံး ၁၀၇း၂၉-၃၀) ႉ ဒီးဒ်ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ်အသိးၣ်လီၤ (၁၀၇း၃) ႉ
ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကွဲးအသး ဖဲစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၀၇း၂၈-၃၀…
တၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢတၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်အပူၤ
တၢ်တမံၤမံၤ သီၣ်လီၤဂာ် ဒီးမ့ၣ်လိာ်ကွဲတခါ မၤပၢၢ်ထီၣ် ကၠိ (နံ) လၢတၢ်မံလီၤႉ လီခီဆှံ သ့ၣ်ဖးလီၤကလဲ၀ဲလီၤႉ ကၠိ (နံ) ဆၢလၢတမ့ၢ်ထဲအ၀ဲတဂၤ‚ ပှၤအဂၤအိၣ်စ့ၢ်ကီး လီၤႉ အ၀ဲ ဂဲၤထၢၣ်လၢအလီၢ်ဒီး ကွၢ်တၢ်ၣ်လီၤႉ ကျဲလၢ အအိၣ်ခံးသူ၀ဲ တၢ်မနုၤမးတဖျါဘၣ်‚ ဟံၣ်စ့ၢ်ကီး တဘၣ်တၢ်မနုၤမးဘၣ်ၣ် အ၀ဲထံၣ် မဲာ်ထံကလၤ သ့ၣ်ဖးဃာ်သးတဘ့ၣ်လီၤႉ
ပှၤဃုသမံသမိးတၢ်တဖၣ် ထံၣ်ကျိသၣ်တဖျၢၣ် ယံၤဒၣ်စုမုၢ်ဒိၣ်တ၀ာ်ဒီး ဂာ်သ၀ံပီၤကျိၤန့ၣ်လီၤႉ ကျိသၣ် မ့ၢ်ဒိဘၣ် ဂာ်သ၀ံပီၤကျိၤန့ၣ်ၣ်ၣ် မ့ၢ်အဖျိးတလံာ်ၣ် ကၠိ (နံ) ပျံၤလၢ ကဘၣ်အိၣ် လၢဟံၣ်လံလီၤႉ အ၀ဲထုကဖၣ်ယွၤလၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးကအိၣ်အဂီၢ်ၣ် ကၠိ (နံ) အသးမုာ်ထီၣ်က့ၤလီၤႉ
ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၂၁ န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤသ့ၣ်နီၣ်လၢပဂီၢ်တခါၣ် မ့ၢ်လၢ ပ‘‘တၢ်မၤစၢၤဟဲ၀ဲလၢယွၤလၢအတ့လီၤ မူခိၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်တဂၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ’’ (း၂) ႉ ကစၢ်ယွၤလၢ အတ့လီၤမူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒီး အံးလီၤကွၢ်လီၤပှၤ (း၃) - ဖဲပမံအခါဒၣ်လဲာ်ၣ်…
သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဒီးမၤလၤကပီၤတၢ်
ဖဲ ၁၉၀၇ နံၣ် လါဒံၢ်စ့ဘၢၣ် ၆ သီန့ၣ်‚ တၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ် မၤသူၣ်ပျံၤသးဖုး ပှၤအတ၀ၢဆံးတက၀ီၤ ဖဲကီၢ်အမဲရၠာစးကၤၣ်လီၤႉ တၢ်ပိၢ်ဖးအံၤ ဒုးအိၣ် ထီၣ် တၢ်တတၢာ်တနါ အအၢကတၢၢ်အါမံၤအကျါတခါ လၢတၢ်ခူၣ်လၢၢ်သွဲၣ်လး တၢ်မၤ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤပူၤလီၤႉ ပှၤခူၣ်လၢၢ်ဖိအဂၤ ၃၆၀ ဘၣ်သံ၀ဲဒီးတၢ်တယာ်လၢ တၢ်လီၤသးအုးဖးဒိၣ်အံၤ အလီၢ်ခံ မုၣ်ကမဲအိၣ်တ့ၢ်အဂၤ ၂၅၀ ဒီး ဖိၣ်ဃဲအိၣ်ထီၣ် အဂၤ ၁၀၀၀ န့ၣ်လီၤႉ ပှၤစဲၣ်နီၤလၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတဖၣ် ဟံးန့ၢ်ပာ်သး၀ဲလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်အခီၣ်တဃၣ်လၢ တၢ်မၤလၤကပီၤပၢ်အမုၢ်နံၤ ဘၣ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒီး လၢခံက့ၤန့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဂုၤပသီထီၣ်၀ဲလီၤႉ လၢတၢ်လီၤမၢ်ဖးဒိၣ်အပူၤ‚ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤဟဲအိၣ်ထီၣ်၀ဲလီၤႉ
တၢ်လီၤသးအုးမၤသးအဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤကူပှၤကညီအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ အပူၤ ကဲထီၣ်၀ဲဖဲပှၤကညီ ပျၤထီမၤသံအတၢ်ဘၣ်တ့အကစၢ်အခါလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ခံးကတီၢ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤတၢ်မၤလၤကပီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ခံမံၤလိာ်လီၤႉ တချုး ကစၢ်ကလဲၤဆူတၢ်ဘၣ်ပျၤထီလၢထူၣ်လိၤန့ၣ်ၢ်ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိ တဖၣ်အဘူၣ်လဲၤကပာ်အသနူဒီး ဒုးအိၣ်ထီၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အမူးလီၤႉ စီၤလူၤကၣ် ပာ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်ဒ်အံၤ ‘‘ဒီးဟံးန့ၢ်ကိၣ်ဒီးစံးထီၣ်ပ့တၢၤ…
ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်အသးဒီးနၤတဖၣ်
ဖဲပအီၣ် မုၢ်ဆါတၢ်အီၣ်၀ံၤ ယဟဲက့ၤဆူဟံၣ် ဃုာ်ဒီးယသကိးလၢ ယအဲၣ်ကတၢၢ်လၢ သိလ့ၣ်န့ၣ်ၢ်အီၤအဃိလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါ တၢ်အိၣ်သးဒီးယၤခဲလၢာ်ဒီးအဲၣ်ယၤ‚ ယအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ ယဲဒၣ်လဲာ်ယတဘၣ် ယသးတဖၣ် အဖီခိၣ်လီၤႉ အ၀ဲမ့ၢ် ပှၤစှၤဂၤလၢ အတူၢ်လိာ်ယၤအကျါတဂၤ ဒ်ယမ့ၢ်တၢ် အသိး- ယတၢ်မ့ၢ်တၢ်အိၣ်ပာ်လၢယပူၤ‚ ယလုၢ်ယလၢ်တဖၣ်ၣ်ဒၣ်လဲာ်‚ ယအိၣ်ဒီးယဂ့ၢ်တနီၤလၢ ယပာ်ခူသူၣ်အီၤ ဒီး ပှၤလၢယအဲၣ်အဂုၤအဂၤတဖၣ် တသ့ၣ်ညါ- တၢ်ဆၢကတီၢ် ဖဲယတမ့ၢ်ပှၤဒူဃိၤၣ်လီၤႉ
ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါ၀ဲသပှၢ်တၢၢ် တၢ်အိၣ်သးမၤသးဒီးယၤ တဖၣ်လီၤႉ ကစၢ်မ့ၢ် ပှၤတဂၤလၢယကတိၤတၢ်ဒီးအီၤလၢ တၢ်သဘ@ပူၤသ့ၣ်လီၤႉ
ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၃၉ အလံာ်ဖျၢၣ် လီၤပလိာ်ပာ်ဖျါ ပတၢ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ် အတၢ်ရၠာစး့လိာ်သးဒီး ယွၤသ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်လီၤႉ ယွၤသ့ၣ်ညါပှၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ (း၁) ႉ ယွၤသ့ၣ်ညါပကျဲ ခဲလၢာ်လီၤ (း၃) ႉ ယွၤကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကဟဲဆူအအိၣ် ဟဲစိာ်ဃုာ် ပတၢ်သးဒ့ဒီတဖၣ်‚ ပတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီတဖၣ်ၣ်ၣ် မ့ၢ်လၢပဟးယံၤဒီးအီၤ အဃိလီၤႉ
ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါပှၤ ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ပှၤဂုၤပှၤဂၤသ့ၣ်ညါပှၤလၢအပူၤကွံာ်‚ ဒီးပၢၢ်တုၤ ခဲအံၤတစုလီၤႉ ကစၢ်အဲၣ်ပှၤလီၤႉ…
နာ်လံာ်စီဆှံ
ဘ့ၢ်လံၣ့်က့ၢ်ဟဲၣ် (မ) ‚ အမဲရၠာစးကၤပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်မံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤၣ်ဘၣ်၀ဲ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ အဂ့ၢ်လီၤႉ ဘၣ်တနၤ ဖဲအ၀ဲဟးကျဲလၢ ‘စဲၣ်ဘၢ်နၣ်ဒံၢ်နိၣ်ကစၢၢ်’ ဖဲတၢ်အိၣ်ဘှီၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးလၢ လါကပီၤဖီလာ် ထဲတဂၤအခါၣ်‚ မၤ၀ဲသ့ဒၣ်ထဲထုကဖၣ်လၢ တၢ်ကနိးကစုာ်ပူၤဧိၤလၢ ‘ယွၤဧၢၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်အၢၣ်လီၤက့ၤအတၢ်နာ်ကဒံကဒါတဖၣ်အပူၤၣ် လၢခံကတၢၢ်မၤပူၤဖျဲးထီၣ်ယၤ ဒ်သိးယကစံး ‘ပၢ်ဧၢၣ်ၣ်လီၤႉ
၀ံသးစၢ်ယံးရၠာစးမံယၤ ဘၣ်ဒုးနီၢ်သးအတၢ်ဒုးစ့ၢ်ကီးလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် အ၀ဲဃုန့ၢ် တၢ်စံးဆၢ လၢယွၤကလုၢ်ကထါအပူၤထီဘိလီၤႉ ‘‘ဖဲယထံၣ်န့ၢ် နတၢ်ကတိၤ ဒီး ယအီၣ်ကွံာ် အီၤလီၤႉ ဒီးနကလုၢ်မ့ၢ်ယသူၣ်ခုသးခု ဒီးယသူၣ်ဖှံသးညီအလီၢ်လီၤ’’ (ယံး ၁၅း ၁၆) ႉ အ၀ဲတဲဖျါထီၣ်၀ဲလၢ ‘‘ယွၤအတၢ်ကတိၤႉႉႉ ကဲထီၣ်လၢ ယသးကံၢ်ပူၤ ဒ်မ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်ကးတံာ်ဃာ်အသးလၢ ယဃံပူၤအသိးလီၤ’’ (ယံး ၂၀း၈-၉) ႉ နံၣ်ကယၤ ၁၉ပှၤစိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဖိ ခၠါစပၢကၠၢၢ် ကွဲး၀ဲ ‘၀ံယံးရၠာစးမံယၤ ပျဲနုာ်ပှၤဆူတၢ်လၢအခူသူၣ် တခါအပူၤလီၤႉ အ၀ဲအတၢ်အိၣ်မူလၢတၢ်ချၢ‚ လီၤဆီဒၣ်တၢ် အတၢ်မၤယွၤအတၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်တီတၢ်လိၤ‚ မ့ၢ်အလီၤပလိာ်လိာ်သး ဒ်အ၀ဲအတၢ်အဲၣ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်…